De Europese grens- en kustwacht bestaat uit het Europees Grens- en kustwachtagentschap („het Agentschap”), dat is opgericht op basis van het bestaande EU-agentschap voor de buitengrenzen (beter bekend als Frontex) en de autoriteiten van EU-landen en met Schengen geassocieerde landen die verantwoordelijk zijn voor grensbeheer.

Mededeling van 15 december 2015: Een Europese grens- en kustwacht en adequaat beheer van de Europese buitengrenzen

Oprichting van een Europees grenswachtsysteem behoort tot de mogelijkheden, net als een nieuwe benadering van de kustwachtfuncties in de EU. Daarbij zal worden gekeken naar initiatieven op gebieden als gezamenlijk gebruik van middelen, gezamenlijke oefeningen en civiel/militair gebruik van de middelen. Ook een ontwikkeling in de richting van een Europese kustwacht is denkbaar.

Recht om in te grijpen: de lidstaten kunnen verzoeken om gezamenlijke operaties en snelle grensinterventies en om inzet van Europese grens- en kustwachtteams ter ondersteuning daarvan.Als tekortkomingen aanhouden of als een lidstaat onder aanzienlijke migratiedruk staat waardoor het Schengengebied in gevaar komt, en nationale maatregelen uitblijven of onvoldoende zijn, zal de Commissie bij uitvoeringsbesluit kunnen bepalen dat de situatie op een bepaald segment van de buitengrenzen dringend optreden op Europees niveau vereist.Het agentschap kan dan Europese grens- en kustwachtteams inzetten, die in actie kunnen komen ook als een lidstaat ...[+++] de noodzakelijke maatregelen niet kan of wil nemen.

De Europese grens- en kustwacht zal bestaan uit een agentschap voor de Europese grens- en kustwacht, dat wordt opgericht op basis van Frontex, en de instanties van de lidstaten die met het grensbeheer zijn belast. De nationale instanties blijven bevoegd voor het dagelijks beheer van de buitengrenzen.

Het SIS is het belangrijkste gemeenschappelijke bevragingssysteem dat door de Europese politiële en grensbewakingsautoriteiten wordt gebruikt.